Euskaraz txioka

Sare sozialak gora doaz etengabe hegaldi bizian.  Euskara ere, zurrunbilora batzeko prest dela dirudi.

 Lander Arretxea

Interneten agerpenak mila bide berri ireki zituen moduan, Twitter eta antzeko sare sozialen garapenak ere komunikazioa zein harreman pertsonalen kudeaketan aldaketa handiak eragin ditu. Ingelesa da sarearen jaun eta jabe baina, zer moduz moldatzen gara euskara eta euskaldunok bertan?

Twitter gizarte sare eta microblogging zerbitzua da, bere erabiltzaileei testu soileko mezuak bidaltzea ahalbidetzen diena, 140 karaktereko gehienezko luzerarekin. Hala dio Wikipediak. 2006an sortutako sare sozial honen funtzionamendua zein erabilera oso sinplea izanagatik, gero eta gehiago dira bere besoetan erortzen direnak. Euskaldunak ere urte batzuk beranduago izan arren, murgildu gara bertan, eta apurka-apurka baina etenik gabe, erabiltzaile kopurua hazten ari da.

Lehen begiratuan, zaila da Twitter-en euskaldunon jarduera eta presentzia aztertzea, pertsona eta profil bakoitzak bere ezaugarriak baititu. Hala ere, sarea datu-biltegi erraldoia izanik, galdera egokiak formulatuz gero, posible da informazio interesgarria eskuratzea.

Zenbat gara?

Sare sozialetan hedabideek pisu handia dutenez, profil bat dugun euskaldunen kopurua ezagutzeko modu sinple bezain baliogarri bat, euskaraz soilik argitaratzen den egunkari bakarrak duen jarraitzaile kopurua aztertzea da. Berria egunkaria (@berria) 6.543 profilek jarraitzen dute. Zenbaki honek euskara ulertu eta Euskal Herriko gertakizunez arduratzen den erabiltzaileak ordezkatzen ditu, baina ez du hauek euskara erabiltzen dutenik baieztatzen.

Erabileraren inguruko datuak ezagutu ahal izateko, badira beste tresna batzuk, Umap esaterako.  Webgune honek, Twitter-en euskaraz idatziriko guztia bildu eta antolatzen du, azken orduetan zein epe luzeagoan gehien errepikatu diren hitzak ere identifikatuz.

Umap-ek euskaraz idazten duten 6.025 profil eta horiek idatziriko euskarazko 4.386.342 tweet antzematen ditu. Antzeko funtzioa betetzen duen beste gune bat Indigenous da, hiztun gutxiko hizkuntzen datuak biltzen dituena. Bigarren honen arabera, 5.773 gara euskaraz jarduten garen erabiltzaileak, eta horien artean aktiboena @berria (Berria egunkariaren profila) da.

 

Zer diogu?

Twitter-eko euskararen erabilerari zenbakiak jarri ostean, esaten dena aztertzea da hurrengo pausoa. Sortzaileen hitzetan, hasiera batean norberak eguneroko bizitzen egiten zuena besteekin konpartitzeko baliabide izateko helburuarekin sortu zen. Denborak aurrera egitearekin batera hala ere, erabat aldatu da sare sozialaren funtzio nagusia. Gaur egun, bizimodu biziki interesgarria izan ezean, txartzat jotzen da inork jakin nahi ez duenari 140 karaktere dedikatzea.

Komunikabideek sarera salto egitearekin batera, haien edukiak sustatu eta zabaltzeko tresna paregabetzat jo dute hegazti baten irudia hartzen duen plataforma berritzailea. Izan ere, euskarazko zein erdarazko erabiltzaileok bertara jotzen dugu eguneko informazioaren bila, baita deigarri zaizkigun gauzak besteei zabaldu ere. Honela, elkarrizketa, interakzioa eta edukien zabalkundea sustatu eta gauzatzeko erabili dezakete sare soziala.

Albisteak, gertakariak zein eduki interesgarriak zabaltzea Twitter-en funtzio nagusitzat jo badezakegu ere, beste hainbat joera ere nagusitzen dira euskaldunen artean. Aipagarrienak, umorea (hitz-jokoak, txisteak), iritzia ematea, eztabaida eta solasa dira.

Nolakoak gara?

Esan bezala, plataforma sozial hau hainbat eginkizunetarako erabil daiteke. Hala ere, funtzioak zerikusi handia du erabiltzailearen ezaugarriekin.

Aurretik aipatu moduan, hedabideek  batik bat edukiak zabaltzeko dituzte profilak Twitter-en.  Euskarazko gainontzeko erabiltzaileen joera aztertzeko aldiz, beharrezkoa da nolakotasunari dagokionez hainbat multzo osatzea.

Hedabideen funtzio antzekoa betetzen duten profilen multzoa enpresek, alderdi politikoek zein erakundeek osatzen dute. Hauen helburu nagusia komeni zaizkien edukiak zabaltzea izan ohi da, baita haien jardueraren berri ematea ere.

Beste multzo aipagarri bat alor desberdinetako (komunikazioarekin loturikoak batik bat) adituek (kazetariak, webmasterrak, idazleak, unibertsitateko irakasleak, soziologoak… ) zein Twitter-en esperientzia zabala dutenek osatzen dutena da. Talde honetan kokatzen direnak oso aktiboak izan ohi dira, eta edukiak zabaltzeaz gain, umoreari zein iritzia plazaratzeari eskaintzen dizkiote maiz 140 karaktereak.

Azkenik, hirugarren multzoa, erabiltzaile arruntei dagokie.  Hauen artean ere, bi talde bereiz litezke. Lehenik, sare soziala kazetariek, hedabideek edota pertsonaia adierazgarriek diotena biltzeko erabiltzen dutenak, eta bigarren, Twitter-en funtzio primitibo hartara itzuliz lagunekin hitz egin eta egindakoak kontatzeari ekiten diotenak.

#TwitterEuskaraz

Euskaraz jardutea bultzatzeko, beharrezkoa da euskara izatea tresna bera erabiltzeko hizkuntza. Oinarri horri helduta, Argia-ko kazetari den Lander Arbelaitzek Twitter euskaratu dezaten eskatzeko kanpaina bati hasiera eman zion aurretik Katalanarekin egindako eredua jarraituz. Horretarako erabilitako gakoa #TwitterEuskaraz izan zen, eta arrakasta handia izan zuen erabiltzaileen artean. 3.000 inguru eskaera batu zituen, Xabi Alonso eta Patxi Lopezena tartean baita hainbat hedabidetan agertu ere. 

 

Sarean euskara sustatzeko, argiaren kanpaina. 

Dirudienez oraingoz ezin izango da Twitter-en euskarazko bertsiorik erabili, baina hazia ereinda dago jada. Euskaldunok eta euskarak  gogor heldu diogu sare sozialen bideari baina, aurrera begiratzen jarraituko behar dugu oraindik, atzean geratu nahi ez badugu behintzat.