Idiazabal Gazta, gazta huts bat baino gehiago

 Myriam Aranburu

Gozatzeko, amesteko, irabazteko, erosteko, liluratzeko, oparitzeko… horrelakoa da Idiazabal Gazta

Herri txikia izan arren, Idiazabalek merezitako ospea lortu du urteak aurrera joan ahala. Xaguek ere hainbeste maite duten gaztaren inguruan ari gara berbetan. Idiazabal Gaztak Goierriko herriaren izen bera du bai, baina hala ere leku askotan egiten da Idiazabal Gazta; Gipuzkoa, Araba, Bizkaia eta Nafarroan hain zuzen. 

Ardiak, Urbia, Aralar, Urbasa eta San Donatoko mendilerroetan egon ohi dira.  Latxa ardien esnearekin egindakoa izan behar du Idiazabal Gaztak, ezinbestean. Gazta honen kilo bat lortzeko, 6 litro esne inguru behar izaten dira, eta honek, artzainei muga naturalak jartzen dizkie gazta kantitate bat egiterako orduan. Kontuan izanik hori, denbora asko hartzen dute artzainek gazta egiteko. Horrez gain, gehitu egin behar zaio saltzerako orduan dauden mugak, denbora batez ere. Ez dago denborarik muga zabaletan saltzeko gazta. Edo ez zegoen behintzat. Orduan etorri zen hitz magikoa, Internet. Interneten bidez saltzeak hainbat hesi gainditu, eta mugak zabaldu dizkie artzainei. Web-orrien bidez, gaztak saltzeko aukera zabaldu baizaie. 

Kalitate handiko gazta izaten denez, hainbat ezaugarri bereizgarri izaten ditu, kolore, usain eta zaporearen inguruan. Gainera, gazta txuria edo keduna izan liteke. Gazta zuriaren kolorea, izenak berak dioen bezala, txurira gerturatzen da. Esne zaporea izaten du nagusi. Aldiz, kedun gaztak beste elaborazio bat izaten du. Gazta egin ondoren, Jada jateko moduan dagoelarik, kea ematen zaio txabola batean. Bertan, kea sartzen dute hodi batzuen bidez, eta kea egiteko erabiltzen diren arbolen enborrak normalean gereziarenak izaten dira. Honekin, kolorea emateaz gain gaztaiari, zaporea ere berezia ematen dio. 

Baina kalitateaz hitz egiten ari garenez, mundu honetan aditua den Javier Aranbururekin egon gara. Berak, bere bi anaiekin batera osatzen du J. Aranburu elkartea, hainbat eta hainbat txapelketetan garaile irten direnak. Hauek, gaztandegi bat daukate Idiazabal herrian bertan. Gaztandegian gaztaren prozesu osoa azaldu ohi dute, eta amaieran gazta probatzeko aukera dago.  Berak Idiazabal Gazta ospetsua izatearen hainbat sekretu badazki. 

“Ardi berezi bat duelako du fama” izan ere, kanpoko janarekin “oso ongi” moldatzen da latxa ardia. Aranbururen hitzetan, horrek laguntzen dio esne desberdina izatea beste produkzio maximoetan erabiltzen denarekin alderatuz. “Gure ardia berezixeagoa da” dio, “horrek laguntzen dio Gaztaiai gusto berezi bat izaten. Egie da baita ere, gazta ketuaren bidez ezaguna dela Idiazabal Gazta. Gazta gordinetan beste fama asko duten gaztan paren ez dauka inolako aitzakiarik.

Guk zorionez, turismo mailan lan asko egiten dugu, zorionez Idiazabal herrira jende asko etortzen da, turista berezia etortzen da. Gaur egun dauden aukerekin komertzializatzeko aukera izaten degu. Gure gazta ikusiko duzu New York-en, Harrods-en, eta gure gazta ikusiko duzu Europa mailan edozein lekutan. Eta gastronomie gustatzen zaien pertsonen artean ezaguna da ”.

Prozesua

Idiazabalgo Gaztaren ospea lotuta dago Ordiziarekin. Bertan ospatzen dira Euskal Jaiak, eta irailean egiten den txapelketa honek garrantzi handia du. Ordiziako azoka berez garrantzitsua da, baina gazta protagonista nagusia bihurtzen da horrelako txapelketetan, beste toke bat emanez azokari. D `elikatuz zentroa Ordizia erdian dago, eta bertan elikadura lantzen dute. Zentroan lan egiten duen Gemma Lopez-ek adierazi du Idiazabalgo Gaztaren garrantzia Ordiziako azokan:

“Idiazabalgo gaztak oso harrera ona daukala esango nuke, Ordiziako azoka gazta gabe ez zen berdina izango. Bisitan etortzen diren turistak gastronomiari garrantzia ematen diete, beste turista mota bat da, gure kultura ohiturak, identitatea..ba hori baloratzen dute. Nik uste det horregatik daukela fama”.

Azokez gain ordea, Idiazabal Gazta hainbat lekutan aurki daiteke. Supermerkatu, jatetxe… eta Donostiako Branka Jatetxekoek honen inguruan hitz egin digute, bertako jabeetako batek hain zuzen. Cristina Izagirrek Idiazabalgo gazta zergatik erabiltzen dutenean galdetutakoan, Idiazabalgoa delako bera jakinarazi du. “Ez nuen inolako zalantzarik izan Idiazabal Gazta behar zela” esan ondoren, gazta postreak egiteko erabiltzen dutela adierazi du: “Neguan gaztaren postrea egiten dugu, artoa eta Idiazabal Gazta erabiliz”. 

Gaztaren mundua askorentzat da erakargarria. Jende askoren ahotan izaten da beti, irrati, egunkari eta telebistetan ere egiten diete aipamen bat. Euskal Herriko sukaldari, aktore, txirrindulari… famatuenak izan dira Idiazabalgo Gaztaren inguruko epaimahaietan, Javier Aranburuk “Altxor” deitu dion produktu hau probatzen. Xaguak bezala, gaztaren atzetik.